نحوه اندازه گیری پهنای باند اینترنت چگونه است ؟

از زمانی که بشر به اهمیت داده و نقش آن در پیشرفت تکنولوژی پی برد، نقش انتقال داده و سرعت انتقال آن‌ روز به روز پر رنگ تر شده است. سرعت انتقال داده و حجم داده‌ای که یک شبکه می‌تواند منتقل کند، فاکتوری بسیار مهم در انتخاب یک شبکه است. کاربرد شبکه‌ها بر اساس مقدار داده‌ای که در واحد زمان می‌توانند از نقطه‌ای به نقطه‌ی دیگر منتقل کنند متغیر است. برای اندازه‌گیری این فاکتور، مفهموم پهنای باند تعریف شده است:

مفهوم پهنای باند

 پهنای باند به مقدار داده‌ی قابل انتقال از یک نقطه به نقطه‌ی دیگر در یک شبکه و در یک زمان خاص گفته‌ می‌شود. معمولا پهنای باند به صورت نرخ انتقال بیت بیان شده و با واحد بیت برثانیه اندازه گیری می‌شود.

به عبارت دیگر، پهنای باند به ظرفیت انتقال داده در یک شبکه اشاره دارد و در تعیین کیفیت و کارایی یک شبکه نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کند. پهنای باند را می‌توان با آب جاری شده از یک لوله مقایسه کرد. پهنای باند، سرعت جریان آب (داده) از طریق لوله (اتصال) در شرایط مختلف است. البته در این مثال به جای بیت در ثانیه گالن را در دقیقه را اندازه میگیریم. مقدار آبی که می‌تواند از طریق لوله جریان داشته باشد، نشان دهنده‌ی حداکثر پهنای باند است و مقدار آبی که در حال حاضر از طریق لوله جریان دارد نشان دهنده‌ی  پهنای باند فعلی است.

پهنای باند در زمینه‌های دیگر فناوری نیز مفهومی کلیدی ست. برای مثال؛ در پردازش سیگنال، برای توصیف تفاوت فرکانس‌های بالا و پایین یک ارتباط رادیویی به کار می‌رود و معمولا با واحد هرتز اندازه گیری می شود.

روش‌های مختلفی برای اندازه گیری پهنای باند وجود دارد. برخی از این روش‌ها، برای محاسبه از مقدار داده‌ای که در لحظه در شبکه جریان دارد استفاده می‌کنند در حالی که برخی دیگر، حداکثر مقدار داده‌ای که شبکه میتواند منتقل کند یا مقدار متوسط جریان داده را اندازه گیری می‌کنند.

چگونگی اندازه گیری پهنای باند اینترنت

چگونگی اندازه گیری پهنای باند اینترنت

اندازه گیری پهنای باند معمولاً با استفاده از نرم افزار یا میان افزار و رابط شبکه انجام می‌شود. نرم افزارهای متداول اندازه گیری پهنای باند Test TCP (TTCP) و PRTG Network Monitor هستند. TTCP پهنای باند عملیاتی (throughput) را در یک شبکه IP بین دو میزبان (host) اندازه گیری می کند. یک host به عنوان فرستنده‌ی دیتا و دیگری به عنوان دریافت کننده معرفی می‌شوند. هر هاست تعداد بیت‌های منتقل شده و زمان صرف شده برای انتقال یک طرفه‌ی هر بسته را نشان می دهد.

 Throughput به حالتی گفته می‌شود که در بررسی میزان داده‌ی منتقل شده، صرفا آن داده‌هایی لحاظ شوند که انتقال موفقیت آمیزی داشته‌اند و نه همه‌ی داده‌ها. به همین علت میزان Throughput همیشه از میزان پهنای باند کلی کمتر است.

PRTG یک رابط و نمودار گرافیکی را برای اندازه‌گیری روند پهنای باند در مدت زمان طولانی تر فراهم می‌کند و می‌تواند میزان ترافیک بین رابط‌های مختلف را نیز اندازه گیری کند.

نرم افزار دیگری که برای اندازه گیری پهنای باند استفاده می‌شود نرم افزار btest است. برای دانلود این نرم افزار کافیست که به سایت mikrotik.com  رفته و از سربرگ download گزینه‌ی bandwidth test را انتخاب کنید.

نرم افزار بسیار کم حجم btest دانلود می‌شود. نرم افزار را بر روی هر دو کامپیوتر فرستنده و گیرنده ران کنید. اگر در نظر دارید که سرعت ارسال را اندازه گیری کنید، بر روی سیستم ارسال کننده‌ی پکت تنظیمات زیر را انجام دهید:

 در قسمت address ادرس IP فرستنده را وارد کنید. در قسمت protocol دو نوع پروتکل قابل انتخاب است. UDP و TCP معمولا پروتکل TCP نتایج دقیق تری به دست می‌دهد چرا که طبق این پروتکل، هر پکتی که ارسال می‌شود باید تاییدیه‌‌ی دریافت آن از سمت گیرنده به سمت فرستنده نیز ارسال شود بنابراین معمولا این پروتکل برای اندازه‌گیری پهنای باند به کار می‌رود. در قسمت direction گزینه‌ی send را انتخاب کنید. در زبانه‌ی سرور کافیست که گزینه‌ی enable را انتخاب کنید. پس از انجام این تنظیمات به سربرگ client بازگشته و بر روی دکمه‌ی start کلیک کنید. پهنای باند شبکه برای کامپیوتر فرستنده‌ی دیتا به شما نشان داده خواهد شد. برای اطلاع از سرعت دریافت داده کافیست گزینه‌ی send را به receive  تغییر دهید. در نظر داشته باشید که نرم افزار Btest بر روی هر دو کامپیوتر فرستنده و گیرنده فعال باشد.

به طور کلی، برای اندازه گیری پهنای باند، کل میزان ترافیک ارسال شده و دریافت شده در یک بازه‌ی زمانی خاص محاسبه می شود. سپس مقدار اندازه گیری شده به صورت عدد در ثانیه بیان می‌شوند. اگر به نرم افزارهای اندازه گیری پهنای باند دسترسی ندارید می‌توانید به صورت دستی آن را اندازه گیری کنید!

اندازه گیری پهنای باند بدون نرم افزار

اندازه گیری پهنای باند بدون نرم افزار

برای این کار، فایلی را با حجم مشخص انتخاب کنید و آن فایل را از یک کامپیوتر به کامپیوتر دیگری توسط شبکه منتقل کنید و زمان انتقال را اندازه بگیرید. با تقسیم حجم فایل بر مدت زمان انتقال مورد نیاز، پهنای باند به صورت bps به دست می‌آید. معمولا هنگام انتقال یک فایل، خود کامپیوتر سرعت انتقال را محاسبه می‌کند و به شما نشان می‌دهد. اکثر تست‌های سرعت اینترنت از این روش برای محاسبه‌ی سرعت اتصال کاربر به اینترنت استفاده می‌کنند.

در صورتی که شما شبکه‌ای از کامپیوترها ندارید و صرفا می‌خواهید از پهنای باند شبکه‌ی اینترنتی که به آن متصل هستید مطلع شوید، سایت‌های زیادی وجود دارند که به شما این امکان را می‌دهند تا به راحتی و در زمان کوتاه از پهنای باند خود اطمینان حاصل کنید. کافیست به سایت Speedtest.net رفته و بر روی گزینه‌ی Go کلیک کنید.

 ظرف چند دقیقه، سرعت دانلود و آپلود شما مشخص خواهد شد. لازم به ذکر است که سایت‌های بسیاری این خدمات را ارایه می‌دهند که با سرچی مختصر در گوگل قابل شناسایی هستند.

انواع روش‌های اندازه گیری پهنای باند

انواع روش‌های اندازه گیری پهنای باند

اگرچه راهی برای اندازه گیری پهنای باند واقعی وجود ندارد، اما بسته به نیاز، روش‌های زیادی برای تعریف پهنای باند اندازه گیری شده تعریف شده‌است:

حداکثر نظری (Theoretical maximum)- بالاترین میزان انتقال در شرایط ایده آل. حداکثر سرعت انتقال نظری را نمی‌توان در تأسیسات واقعی به دست آورد و معمولا فقط برای مقایسه به عنوان راهی برای تعیین بازده یک اتصال در مقایسه با حداکثر تئوری بالقوه‌ی آن استفاده می‌شود.

پهنای باند موثر (Effective bandwidth)- بالاترین میزان تضمین شده‌ی انتقال. همیشه پایین تر از حداکثر نظری ست و گاهی اوقات بهترین پهنای باند قابل استفاده در نظر گرفته می‌شود. دانستن آن برای درک میزان ترافیکی که اتصال می‌تواند پشتیبانی کند لازم است.

توان عملیاتی (Throughput)– میانگین نرخ انتقال موفقیت آمیز داده‌هاست و برای درک سرعت معمول یک اتصال اندازه‌گیری می‌شود. اکثر اندازه‌ گیری‌های رایجی که در سایت‌ها و یا از طریق نرم افزار‌ها انجام می‌شود در واقع توان عملیاتی را محاسبه می‌کند.

روش انتقال کل (Total transfer method)– کل ترافیک را در یک دوره‌ی زمانی تعیین شده، به طور معمول در یک ماه، محاسبه می‌کند.  

چرا پهنای باند باید اندازه گیری شود

چرا پهنای باند باید اندازه گیری شود

آگاهی از نقص‌های فنی

دلایل مختلفی برای اندازه گیری پهنای باند وجود دارد. پهنای باند پایین در شبکه‌ای که برای انتقال مقادیر زیادی از دیتا طراحی شده است، ممکن است نشان دهنده‌ی مشکلی در شبکه باشد. علاوه بر این، اگر پهنای باند در قسمت‌های مختلف یک شبکه که برای کار یکسانی طراحی شده‌اند، بسیار متفاوت باشد؛ نشان دهنده‌ی این است که قسمتی از شبکه دچار مشکل شده و  باید اتصالات و کارکرد صحیح اجزای شبکه چک شود. 

اطلاع از عملکرد شرکت‌های ارائه دهنده‌ی خدمات

علاوه براین، اشتراک  بسیاری از شبکه‌ها مانند شبکه‌ی اینترنت قابل خریداری‌ست و شرکت‌های ارائه دهنده‌ی این خدمات، بر اساس پهنای باندی که در اختیار مشتریان خود قرار می‎دهند هزینه دریافت می‌کنند. پس با چک کردن پهنای باند می‌توان فهمید که شرکت‌ها تا چه اندازه به تعهدات خود پایبند هستند. همچنین ضروریست که شرکت‌های ارائه دهنده‌ی این خدمات، به طور مداوم پهنای باند خود را اندازه گیری کنند تا بتوانند مدیریتی مناسب بر پهنای باند خود داشته باشند و اطمینان حاصل کنند که همه‎ی کاربران پهنای باند لازم را دریافت می‌کنند.

در صورتی که سازمان‌ها از مقدار دقیق پهنای باند مورد نیاز خود مطلع باشند می‌توانند از شرکت‌های ارائه دهنده‌ی خدمات شبکه، اشتراکی متناسب با نیاز خود دریافت کنند. 

مدیریت پهنای باند

با اندازه گیری مداوم پهنای باند در یک شبکه، الگوی استفاده از پهنای باند توسط کاربران مختلف مشخص می‌شود. اگر در یک شبکه کاربر، یا نرم افزار خاصی بیش از حد مجاز از پهنای باند استفاده کند باعث بروز مشکل برای سایر کاربران شده و ممکن است دسترسی دیگران به شبکه را کاملا مختل کند. در این صورت می ‎توان از ابزار‌هایی برای کاهش پهنای باند استفاده کرد و دسترسی کاربر را محدود کرد. در جدولی که در پایین مشاهده می‎‌کنید، انواع شبکه‌ها و پهنای باند استاندارد آن‌ها ذکر شده است: