برقراری ارتباط صوتی (تلفنی) روی بستر اینترنت که به صورت درون و برون سازمانی صورت می گیرد VOIP (Voice over Internet Protocol) نام دارد.

برای راه اندازی سیستم ویپ به یک سرور، سیستم عامل، تلفن و نرم افزار های به خصوص نیاز است.

شرکت پارسیان فیبر ارتباط با تکیه بر تجارب موفق و ارزشمندی که در حوزه ی طراحی، نصب، راه اندازی و تامین تجهیزات زیرساخت تکنولوژی VoIP ، در سازمان ها و ارگان های مختلف به دست آورده، آماده است تا کلیه خدمات ذکر شده را در بستری مطمئن، امن و کارآمد به شما مشتریان عزیز ارائه دهد.

VoIP همچنین می تواند به عنوان یک راه حل متمایز توصیف شود که انتقال سیگنال های صوتی را از طریق اتصال به اینترنت به جای خط تلفن سنتی امکان پذیر نماید. در پیاده‌سازی‌های VoIP امروزی، سیگنال‌های آنالوگ صوتی با استفاده از کدک نمونه‌برداری و کدگذاری می‌شوند، سپس در یک بسته IP کپسوله می‌شوند و به همان روشی که بسته‌های داده حمل می‌شوند، روی کابل‌های شبکه یا زیرساخت اینترنت منتقل می شوند.

قبلاً، VoIP نیاز به اتصال یک هدست به رایانه داشت و سخنگو و گیرنده فقط می‌توانستند با افرادی که تنظیمات مشابهی داشتند صحبت کنند. آنها باید قبل از موعد به یکدیگر اطلاع می دادند.

اما اخیرا VoIP به پیشرفت تکنولوژیکی و قابل دوام ادامه داده است. پروتکل های سیگنالینگ برای راه اندازی و قطع تماس ها، حمل داده های مورد نیاز برای مکان یابی کاربران و قابلیت های مذاکره استفاده می شوند. یکی از مزایای کلیدی VoIP شامل برقراری تماس های راه دور با قیمت های بسیار ارزان است که شامل تماس با کشورهای دیگر با انعطاف پذیری استفاده از همان شماره می شود.  

مهم‌ترین مزایای VoIP کدامند؟

• صرفه جویی در هزینه

1. یک راه مقرون به صرفه برای راه اندازی یک سیستم ارتباطات تجاری
2. کاهش هزینه‌ تماس های داخلی و تماس‌های تلفنی رایگان درون شبکه
3. کاهش هزینه‌های تماس‌های تجاری خارجی و بین‌المللی
4. هزینه پایین خرید تجهیزات
5. هزینه بسیار پایین نصب و نگهداری

• نصب آسان
• افزایش کیفیت مکالمات و کیفیت خوب صدا در ویپ
• گسترش فناوری VOIP در شعبه های مختلف یک سازمان در مکان های مختلف.
• مقیاس پذیری
• استفاده بهینه از پهنای باند
• امکان ایجاد شرایط دورکاری، شماره داخلی‌های نامحدود، سیستم فکس دیجیتال، ضبط کلیه مکالمات بدون پرداخت هزینه و استفاده از تجهیزات اضافی
• امکان برگزاری کنفرانس‌های صوتی و تصویری
• پشتيباني کليه امکانات مخابراتي کنوني و ارائه خدمات جدید با هزینه بسيار پایين و سهولت اجرایي بالا
• امکان انتقال چندین مکالمه همزمان روي یک خط تلفن داخلی

معایب  voip 

علیرغم مزایای فراوانی که VOIP دارد، خدمات VOIP دارای معایبی نیز هست که در ادامه به آن ها خواهیم پرداخت:

• ممکن است با قطع شدن اینترنت و یا بروز ایراد در سرور شبکه VOIP به طور کامل از دسترس خارج شود.
• ارتباط VoIP نیاز به اتصال به اینترنت پرسرعت دارد (برای استفاده از آن حداقل به ۱۰۰ کیلوبیت در ثانیه (۰.۱ مگابیت در ثانیه) در هر خط تلفن نیاز دارید).

پیاده سازی VOIP

پروتکل های مورد استفاده در VOIP

سه پروتکل ویس بر بستر اینترنت به طور گسترده در پیاده سازی VoIP استفاده می شود.

خانواده پروتکل های H.323

پروتکل H.323 توسط اتحادیه بین المللی مخابرات (ITU) توصیه می شود و شامل خانواده پروتکل هایی است که برای برقراری تماس، پایان دادن به تماس ها، ثبت تماس ها، احراز هویت و سایر عملکردها استفاده می شود.  این پروتکل ها که به خانواده H.323 تعلق دارند از طریق اتصالات TCP یا UDP منتقل می شوند. خانواده پروتکل H.323 شامل H.225 است که برای ثبت تماس، پذیرش و سیگنالینگ تماس استفاده می شود. H.245  برای ایجاد و کنترل جلسات رسانه و T.120 برای برنامه های کنفرانسی که در آنها از یک برنامه وایت برد متقابل استفاده می شود به کار می رود. سری G.7xx کدک صوتی استفاده شده توسط H.323 را تعریف می کند و سری H.26x کدک ویدیویی را تعریف می کند. H.323 از RTP برای انتقال رسانه و RTCP برای کنترل جلسات RTP استفاده می کند.

پروتکل SIP (Session Initiation Protocol)

SIP، Session Initiation Protocol پروتکلی است که توسط IETE (مؤسسه مهندسی الکترونیک و مخابرات) توسعه یافته و استاندارد پیشنهادی برای شروع یک جلسه ، تغییر و خاتمه یک جلسه تعاملی است که شامل ویدئو، صدا، پیام های فوری، بازی های آنلاین و موارد دیگر است. SIP می تواند جلسات تعاملی را برای کنفرانس های صوتی/تصویری و بازی های تعاملی مستقر در شبکه های IP ایجاد کند. این ارائه دهندگان خدمات توانمند، خدمات تلفن IP اولیه را با خدمات وب و چت یکپارچه می کنند. SIP ارتباط را از طریق دو پروتکل RTP/RTCP برای انتقال داده های صوتی در زمان واقعی امکان پذیر می کند و SDP برای نوع کدگذاری و غیره استفاده می شود. SIP جایگزینی برای پروتکل های پیچیده H.323 ارائه می دهد. به دلیل ماهیت ساده تر، SIP از خانواده پروتکل های H.323 محبوب تر شده است.

پروتکل های MGCP (Media Gateway Control Protocols)

MGCP، پروتکل کنترل گیت وی (Gateway) رسانه برای برقراری ارتباط بین اجزای جداگانه یک گیت وی VoIP تجزیه شده استفاده می شود. این پروتکل مکمل SIP و H.323 است. در MGCP، سرور MGC یا “عامل تماس” اجباری است زیرا MGC تماس ها و کنفرانس ها را مدیریت کرده و از خدمات ارائه شده پشتیبانی می نماید. نقطه پایانی MG (گیت وی رسانه) از تماس ها/کنفرانس ها بی اطلاع است و وضعیت تماس را نگه نمیدارد. MGCP فرض می‌کند که عوامل تماس با یکدیگر هماهنگ می‌شوند و دستورات منسجمی را به MGهای تحت کنترل خود ارسال می‌کنند. MGCP هیچ مکانیزمی برای همگام سازی عوامل تماس ندارد. MG Slave است و MGC به عنوان Master عمل می کند، بنابراین MGCP یک پروتکل master/slave است.

پردازش داده ها و روش کار سیستم VoIP چگونه است؟

در سمت فرستنده، سیگنال‌های صوتی آنالوگ به سیگنال‌های دیجیتال تبدیل می‌شوند، فشرده می‌شوند و سپس با استفاده از کدک‌های صوتی مانند G.711، G.729، و G.723 به فرمت از پیش تعیین شده تنظیم می‌شوند. سپس صدای کدگذاری شده به بسته هایی با اندازه مساوی تقسیم می شود. علاوه بر این، در هر بسته، هدرهایی (Header) از لایه های مختلف به صدای رمزگذاری شده متصل می شوند. هدرهای پروتکل اضافه شده به بسته های صوتی شامل RTP، UDP و IP و همچنین هدر لایه پیوند داده  می شود. سپس بسته ها از طریق شبکه (IP) به مقصد ارسال می شوند که در آنجا رمزگشایی انجام می شود. در طول فرآیند انتقال، جیتر (Time Variation of Packet Delivery) ممکن است رخ دهد.

 تجهیزات مورد استفاده در سیستم VoIP چیست؟

در ادامه تجهیزات VOIP جهت راه اندازی یک مرکز تلفن تحت شبکه را عنوان می کنیم.

• تلفن تحت شبکه : تلفن های مورد استفاده در ویپ IP-Phone  می باشد.
• ATA : برای استفاده از تجهیزات آنالوگ مانند فکس یا تلفن های بی سیم آنالوگ، روش های مختلفی وجود دارد. یکی از آن ها استفاده از ATA (analog telephone adapter) است. این وسیله یک ورودی شبکه و یک ورودی آنالوگ دارد. دستگاه آنالوگ به آن وصل شده و در داخل مرکز ویپ رجیستر می شود.
• وب کم Webcam: سیستم ویپ قابلیت مکالمات تصویری را نیز دارد. که نیازمند یک وب کم و نرم افزار voip (در صورت استفاده از VOIP دیجیتال) می باشد.
• کارت ویپ VoIP Card: زمانی که مرکز تلفن نرم افزاری راه اندازی کنید، برای ارتباط خطوط شهری به آن از این کارت می توانید استفاده کنید. کارت ویپ همانند کارت شبکه (NIC) روی سیستم نصب شده و ورودی برای خطوط شهری را در اختیار شما قرار می دهد.

VoIP چگونه کار می کند؟

متداول ترین کاربرد VoIP برای موارد شخصی و استفاده در خانه ها، سرویس های تلفنی مبتنی بر اینترنت است که با محوریت یک سوئیچ تلفن انجام می شود. با استفاده از فناوری فوق، کاربران می توانند همچنان دارای یک شماره تلفن باشند. در چنین مواردی ممکن است از یک آداپتور نیز استفاده گردد. آداپتور فوق این امکان را در اختیار استفاده کننده قرارخواهد داد تا بتوانند از یک تلفن معمولی نیز استفاده کند.
در زمان استفاده از سرویس فوق، مخاطب شما متوجه نخواهد شد که شما از فناوری VoIP استفاده می کنید و قادر به تشخیص دقیق تفاوت سرویس فوق نسبت به یک تلفن سنتی نمی باشد.

در گذشته ای نه چندان دور، پیشگامان عرصه های علمی به این نتیجه رسیدند که می توان یک سیگنال را به صورت دیجیتال و در یک مسافت طولانی ارسال نمود؛ بدین منظور می بایست قبل از ارسال سیگنال آنالوگ آن را با استفاده از یک مبدل به دیجیتال تبدیل و سپس ارسال کرد و در نقطه پایانی با استفاده از یک مبدل دوباره آن را به آنالوگ تبدیل نمود. فناوری VoIP نظیر آنچه اشاره شد کار می کند؛ در ابتدا صدای دیجیتال شده در بسته های اطلاعاتی قرار می گیرد و پس از ارسال، در مقصد مجدداً به صوت تبدیل می گردد. با ذخیره اطلاعات به فرمت دیجیتال می توان بر روی آنها کنترل بهتری اعمال کرد، مثلاً می توان آنها را فشرده کرد، مسیرشان را تعیین کرد، و یا آنها را به یک فرمت جدید دیگر تبدیل نمود.

شبکه های مبتنی‌ بر پروتکل TCP/IP از بسته های اطلاعاتی IP تشکیل می شوند که شامل یک هدر (برای کنترل ارتباطات) و یک paylaod جهت مبادله داده می باشند. فناوری VoIP از بسته های اطلاعاتی IP به منظور حرکت در شبکه و رسیدن به مقصد نهایی استفاده می کند.

نحوه برقراری ارتباط VOIP

با استفاده از سیستم های VoIP به یکی از سه روش زیر می توان ارتباط تلفنی برقرار کرد:

۱. ATA (gateway) (Analog Telephone Adaptor)

ساده ترین روش برقراری ارتباط VoIP با استفاده از ATA (Analog Telephone Adaptor) ها که gateway هم نامیده می شوند می باشد. این ابزارها این امکان را به شما می دهند که از تلفن های آنالوگ استاندارد فعلی خود استفاده کنید. به آسانی می توانید headset استانداردتان را به ATA متصل کنید، سپس ATA را به کامپیوتر یا ارتباط اینترنت تان وصل کنید. با این کار قادر به برقراری ارتباط VoIP خواهید بود. ATA سیگنال آنالوگ را از تلفن استاندارد شما گرفته و به سیگنال دیجیتال آماده برای انتقال در بستر اینترنت تبدیل می کند. همراه برخی ATA ها نرم افزاری است که روی کامپیوتر load می شود و شما را قادر می سازد که آن را برای VoIP با دقت پیکربندی کنید.

۲) IP Phones

دارای یک کانکتور RJ45 Ethernet به جای کانکتورهای استاندارد RJ11 هستند. این تلفن ها تمام نرم افزارها و سخت افزارهای لازم برای برقراری ارتباطات VoIP را به صورت built-in در اختیار دارند؛ مستقیمأ به روتر شما وصل می شوند و یک ورودی سریع و مقرون به صرفه به دنیای VoIP فراهم می کنند.

۳) کامپیوتر به کامپیوتر

این روش آسان ترین روش استفاده از فناوری VoIP است. شرکت های زیادی هستند که نرم افزارهای مقرون به صرفه ای ارائه می دهند که برای این نوع VoIP می توانید از آنها استفاده کنید. معمولاً تنها مبلغی که باید پرداخت کنید فقط هزینه ماهانه ISP است. تمام آنچه که نیاز دارید یک میکروفون، بلندگو، یک کارت صدای مناسب و یک ارتباط اینترنت با سرعت مناسب است.

امروزه شرکت های تلفنی بزرگ با استفاده از VoIP هزاران تماس تلفنی راه دور را از طریق یک circuit switch به درون یک IP gateway مسیردهی می کنند. این داده ها در سوی دیگر توسط یک gateway دریافت و سپس با یک circuit switch محلی دیگر مسیردهی می شوند.

هر روزه شرکت های بیشتری سیستم های تلفنی VoIP را نصب می کنند و فناوری VoIP در حال گسترش است.

چالش های امنیتی VoIP

با توجه به اینکه فناوری VoIP در ارتباط با اتصال اینترنت است و از آن بهره می برد، مشکلات و مسائل امنیتی در ارتباط با رایانه متصل شده به اینترنت می تواند سرویس فوق را نیز تحت تاثیر قرار دهد.

فناوری VoIP هنوز جوان است و بحث های مختلفی درباره ظرفیت ریسک پذیری آن وجود دارد. مهاجمان ممکن است قادر به انجام فعالیت هایی چون قطع مکالمه تلفنی، شنود، برنامه ریزی و هدایت حملات مبتنی بر مهندسی اجتماعی با بررسی Caller ID و در نهایت از کار انداختن سرویس فوق باشند.

فعالیت هایی که مستلزم استفاده از حجم بالایی از منابع شبکه است نظیر دریافت فایل های حجیم، بازی های آنلاین و استفاده از محتویات چندرسانه ای (صوت و تصویر)، می توانند سرویس VoIP را تحت تاثیر قرار دهد. در زمان استفاده از فناوری VoIP ممکن است با مسائل دیگری در ارتباط با روتینگ تلفن بر روی اتصال broadband اینترنت نیز برخورد کنیم.

برخلاف خطوط تلفن سنتی که امکان استفاده از آن حتی در صورت قطع برق نیز وجود دارد، سرویس VoIP در چنین مواردی غیرقابل استفاده می گردد و ممکن است مسائل خاصی را برای سیستم های امنیتی منازل، و یا دستیابی به شماره تلفن های اضطراری به دنبال داشته باشد.

به منظور حفظ امنیت در زمان استفاده از سرویس VOIP، لازم است به موارد زیر توجه گردد:

بهنگام نگه داشتن نرم افزارها

در صورتی که تولیدکنندگان نرم افزار برای سیستم عامل دستگاه موردنظر نسخه های بهنگام شده ای را ارائه داده اند، می بایست در اولین فرصت نسبت به نصب آنها اقدام گردد. نسخه های بهنگام شده ممکن است فرآیند بهنگام سازی را در سطح Firmware انجام دهند. با بهنگام سازی نرم افزارهای موجود، پیشگیری لازم در خصوص برخی حملات برنامه ریزی شده با هدف بهره گیری از نقاط آسیب پذیر انجام خواهد شد.

استفاده و بهنگام سازی نرم افزارهای آنتی ویروس

برنامه های ضد ویروس قادر به شناسایی ویروس ها و حفاظت رایانه شما در برابر آنها هستند. با توجه به این واقعیت که مهاجمان به طور مستمر اقدام به نوشتن ویروس های جدید می نمایند، لازم است که این نوع نرم افزارها همواره بهنگام باشند.

استفاده از گزینه ها و تنظمیات امنیتی

برخی از ارائه دهندگان سرویس VoIP، امکان رمزنگاری اطلاعات را نیز به عنوان یک سرویس دیگر در اختیار مشتریان خود قرار می دهند؛ در صورت نگرانی از احتمال تعرض به حریم خصوصی خود، می توان از این ویژگی و سایر گزینه های موجود در این رابطه استفاده کرد.

نصب یا فعال کردن یک فایروال (Firewall)

فایروال ها ضمن بررسی بسته های اطلاعاتی می توانند با فیلترینگ و جلوگیری از ورود کدهای مخرب به سیستم شما، سطح حفاظتی مناسبی را ایجاد نمایند.

بررسی تنظیمات امنیتی VOIP

هم کامپیوتر شما و هم تجهیزات و نرم افزارهای ارائه شده جهت استفاده از سرویس VoIP،‌ امکانات و گزینه های متفاوتی را در اختیار شما قرار می دهند. فعال کردن برخی گزینه ها ممکن است ضریب آسیب پذیری شما را در برابر حملات افزایش دهد؛ بنابراین لازم است گزینه های غیرضروری را غیرفعال کنید. پیشنهاد می شود تنظیمات امنیتی به دقت بررسی گردد و صرفا گزینه هایی انتخاب شوند که در عین تامین اهداف عملیاتی، باعث افزایش ضریب آسیب پذیری شما نگردند.